ایده های نو برای اصلاح برنامه های آموزشی در فنلاند و ژاپن

فنلاند؛ رویکرد آموزشیِ مهارت محور

آموزش در فنلاند، دانش آموز محور است. در آزمون جهانی “برنامه بین المللی ارزیابی دانش آموزان” فنلاند همیشه بالاترین رتبه را دارد. شیوه های سنتی آموزش اخیرا در این کشور تغییر کرده است.

اولویت این رویکرد آموزشی جدید، آموزش مهارتهایی همچون مهارتهای مربوط به فناوری اطلاعات و مخابرات، مهارتهایی برای زندگی حرفه ای و توان تطبیق با محیط های چندفرهنگی است. سازمان همکاری اقتصادی و توسعه این اصلاحات را یکی از«برجسته»ترین اصلاحات آموزشی در جهان ارزیابی کرده است.

ایجا کائوپینن، مشاور آموزشی در هیئت آموزش ملی فنلاند می گوید: «دنیای پیرامون ما در حال تغییر است. فکر می کنم که این دگرگونی ها بر یادگیری و فضای زندگی دانش آموز تأثیر دارد. بنابراین به این فکر می کنیم که جوانان ما در آینده به چه مهارتهایی نیاز خواهند داشت.»

این رهیافت در مقاطع پایین آموزشی در فنلاند آزمایش شده است. در حال حاضر هدف این است که این روش برای دانش آموزان کلاسهای بالاتر و در دانشگاهها هم اجرا شود.

لینا کروکفورس، استاد تربیت معلم در دانشگاه هلسینکی درباره برقراری ارتباط بین شیوه سنتی و رویکرد جدید آموزشی در فنلاند می گوید: «هنوز از رویکرد آموزشیِ مبتنی بر محتوا هم پیروی می کنیم، مثلا در ریاضیات. اما همزمان، دنبال راههای جدیدی می گردیم تا بین دو رویکرد آموزشی، یعنی رویکرد مهارت محور و شیوه آموزشی که بر محتوای دروس تاکید می کند، تعادل برقرار شود.»

جزئیات روزیکرد جدید به تدریج و با آزمون و خطا شکل خواهد گرفت. موضوعات درسی جدید در سال ۲۰۱۶ میلادی در تمام کشور وارد سیستم آموزشی خواهد شد.

ژاپن، اصلاحات آموزشی در راستای جهانی شدن

نزدیک شصت سال است که در ژاپن تأکید نظام آموزشی بر محفوظات است و ضعف بزرگ این سیستم آموزشی زبانهای خارجی بوده است. از سوی دیگر، رفتار شهروندان ژاپن ریشه در اطاعت و تمایل به همرنگی با جامعه دارد.

موفقیت اقتصادی ژاپن پس از جنگ جهانی دوم بر پایه سیستم آموزشی صورت گرفت که در آن دانش آموز تشویق می شود نسبت به آموزگار احترام بسیار زیاد قائل شود. طبق این تعلیمات سخت گیرانه دانش آموز خوب، دانش آموزی بود که همه چیز را خوب حفظ می کرد، ساکت می ماند و حرف معلم را قطع نمی کرد اما پس از دو دهه افت اقتصادی، دولت دست به اصلاحات زده است. هدف از این اصلاحات تربیت شهروندهای جهان و افراد آزاداندیش است.

پروفسور تامورآ، چهره ای شناخته شده در فرهنگ ژاپن است. وی تا چند سال پیش رئیس کمیسیون ملی ژاپن در یونسکو بود. آقای “تامورا” مدیر مدرسه “ماکوهاری” یکی از مدارس منتخب دولتی است. در این مدارس برنامه ای اجرا می شود که “ابردبیرستان جهانی” نام دارد و هدفش تربیت کسانی است که در زمینه های مختلف اجتماعی پیشرو و آغازگر تغییر و دگرگونی باشند.

او می گوید: «دلیل رکورد اقتصادی این بود که ژاپن جهانی نشده بود. این پروژه جهانی شدن باید دبیرستانها را هم در بر بگیرد.»

در این رویکرد آموزشی، توانایی در برقراری ارتباط بسیار اهمیت دارد. مثلا در درس آشپزی ژاپنی، دانش آموز با توجه به خوراک، با آداب و رسوم و فرهنگ جهانی آشنا می شود و آموخته هایش را با دیگران در میان می گذارند.

در سیستم “ابردبیرستانهای جهانی” سنت جای خود را حفظ کرده است، مثلا در باشگاه آموزش تیراندازی سنتی با تیروکمان، هدف آموختن عناصر سنتی فرهنگ ژاپن مثل پایداری و تمرین مداوم است.